تاریخچه ترنچر
نمونه های اولیه ترنچر به دهه ۱۸۰۰ میلادی باز می گردد. اما کار با این ماشین آلات امری سخت و طاقت فرسا بود. به همین دلیل قبل از جنگ دوم جهانی اکثر خندق ها توسط دست حفر می شدند. در اواﻳﻞ ﺳﺎﺧﺖ، ﻛﺎر اﻳﻦ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻫﺎ ﺣﻔﺮ ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﻫﺎ و ﺑﻴﺮون آوردن ﺧﺎک ﺣﺎﺻﻠﻪ ﺑﻮد و ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻟﻮﻟﻪ ﮔﺬاری و ﻓﻴﻠﺘﺮ رﻳﺰی و ﭘﺮ نمودن ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﺑﺎ دﺳﺖ و ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻴﺮوی ﻛﺎرﮔﺮ ﺻﻮرت ﻣﻲ ﮔﺮفت. از اواسط دهه ۱۹۵۰ میلادی نیاز به ماشین های مخصوص حفر ترانشه که کارگزاری لوله، فیلتر و تمامی عملیات مربوطه را بصورت همزمان انجام دهد بیشتر از هر زمانی احساس می شد. در این زمان برای پاسخ گویی به این نیازها ترنچرهایی که کارگزاری لوله، فیلتر و تمامی عملیات مربوطه را بصورت همزمان انجام دهند روانه بازار گردید. استفاده از این ماشین پس از تولید و عرضه لوله های پلاستیکی نازک (صاف و خرطومی) بیشتر مرسوم گردید. امروزه خندق کنها در ابعاد و ظرفیت هایی گوناگون در کارهای عمرانی مورد استفاده قرار می گیرند.
عملکرد ترنچر
ترنچر ها به عنوان ماشین های حفاری پیوسته طبقه بندی می گردند. این ماشین ها به طور مداوم عمل حفاری را انجام می دهند. مزیت این ماشین در آن است که زمانی که این دستگاه برای حفاری یک کانال صرف می نماید بسیار کمتر از
بیل مکانیکی است. از خندق‌کن‌ها بیشتر برای حفر زمین به منظور زهکشی یا کارگذاری خطوط لوله در بزرگراه‌ها یا در سنگ استفاده می گردد.
انواع ترنچر
ترنچرها بر حسب عملکرد به چندین دسته تقسیم بندی شده که عبارت اند از:
الف: نوع زنجیری
ب: نوع گردونه ای
ج: نوع ذوزنقه ای (ﻣﺎﺷﻴﻦ کانال کنی با مقطع ذوزنقه ای)
در ادامه به معرفی مختصر موارد فوق الذکر خواهیم پرداخت.
الف: ترنچرهای زنجیری
در اﻳﻦ ﻧﻮع ﺗﺮﻧﭽﺮ ﻋﺮض ﺣﻔﺎری ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻨﻈﻴﻢ و ﺗﻐﻴﻴﺮ اﺳﺖ، در اﻏﻠﺐ آﻧﻬﺎ دو ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ردﻳﻒ زاﺋﺪه ﻫﺎی ﺣﻔﺎری ﺑـﺮ روی زﻧﺠﻴـﺮ ﺗﻌﺒﻴه ﺷﺪه و ﺑﺎ ﺣﺮﻛﺖ زﻧﺠﻴﺮ ﻋﻤﻞ ﺣﻔﺎری ﺻﻮرت ﻣﻲ پذیرد. برخی از ویژگی های این نوع خندق کن ها عبارت اند از:
• ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻛﻨﺘﺮل دﺳﺘﻲ و ﻳﺎ اﺗﻮﻣﺎﺗﻴک
• ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻟﻮﻟﻪ ﮔﺬاری
• ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺣﻔﺎری ﻫﻤﻪ ﻧﻮع ﺧﺎک ﺑﺠﺰ ﺳﻨﮓ
• توان بین ۱۰۰ الی ۴۰۰ اسب بخار
• ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺣﻔﺎری ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﺑﺎ ﻋﻤﻖ ﻣﺎ ﺑﻴﻦ ۰/۶ الی ۵/۰ ﻣﺘﺮ
ب: ترنچرهای گردونه ای
تفاوت ترنچر گردونه ای ﺑﺎ ﺗﺮﻧﭽﺮ زﻧﺠﻴﺮی در اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺗﺮﻧﭽﺮ ﮔﺮدوﻧﻪ ای عملیات خاکبرداری توسط یک ﺳﺮی ﺟﺎﻣﻬﺎی ﻛﻮچک ﺣﻔـﺎری که بر روی گردونه ای سوار هستند صورت می پذیرد. در صورتی که در ﻧﻮع زﻧﺠﻴﺮی همان طور که قبلاً اشاره گردید، زنجیری که بر روی آن زاﺋﺪه ﻫﺎی ﺣﻔﺎری ﺗﻌﺒﻴﻪ ﺷﺪه، اﻳﻦ ﻛﺎر را اﻧﺠﺎم ﻣﻲ دﻫﺪ. لازم به ذکر است ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژی ﺑﻜﺎر ﺑﺮده ﺷﺪه در اﻳﻦ ﺗﺮﻧﭽﺮﻫﺎ اﻏﻠﺐ ﻛﻬﻨﻪ و ﻗﺪیمی ﺗﺮ از ﺗﺮﻧﭽﺮﻫﺎی زﻧﺠﻴﺮی اﻣﺮوزی می باشد. ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ اﻧﺪازه ﺟﺎم ﻫﺎی اﻳﻦ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻋﺮضﻫﺎی ﻣﺘﻔـﺎوت را ﺣﻔـﺎری نمود. اﻣﺎ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﻳﻨﻜﻪ ﻗﻄﺮ ﮔﺮدوﻧﻪ ﻧوار نمی تواند از حد معینی تجاوز نماید عمق حفاری با محدودیت روبه رو است. برخی از ویژگی های این ماشین عبارت اند از:
• چرخ زنجیری
• ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻫﻤﻪ ﻧﻮع ﺧﺎک ﺑه غیر از سنگ و ﻛﻨﮕﻠﻮﻣﺮا
• ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺣﻔﺎری ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﺑﺎ ﻋﻤﻖ مابین ۱/۵ الی ۲/۵ متر
• ﻋﺮض ﺣﻔﺎری ﺑﻴﻦ ۰/۴الی ۱/۲متر
• با امکان لوله گذاری
• توان بین ۱۰۰ الی ۴۰۰ اسب بخار
ج: نوع ذوزنقه ای
اﻳﻦ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻧﻮع اﺻﻼح ﺷﺪه ای از ﻣﺎﺷین های ﺧﺎﻛﺒﺮداری اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺎﻣﻞ ﻣﻘﻄﻊ یک ﻛﺎﻧـﺎل ﻛﻮﭼـک را ﺑﺼـﻮرت ﻳﻜﺠـﺎ ﺧـﺎﻛﺒﺮداری ﻣﻲ کند. یکی از ویژگی های شاخص این ترنچر آن است که: ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺧﺎﻛﺒﺮداری اﻳﻦ ﻣﺎﺷﻴﻨﻬﺎ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ حتی در زﻣﻴﻨﻬﺎی ﻧﺎﻫﻤﻮار، ﺷﻴﺐ را ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻛﻨﺪ.
عملکرد ترنچرها در انواع خاک و سنگ:
عملکرد خالص این ماشین آلات بستگی به عوامل گوناگونی دارد. به صورت کلی برخی از این عوامل عبارت اند از:
• عمق نصب زهکش ها
• نوع خاک
• ابعاد زمین
• شرایط آب و هوایی
• نحوه مدیریت و سازماندهی عملیات